کلین روم یک اتاق تمیز است که مجهز ترین سیستم های تهویه را دارد در این اتاق ذرات آلاینده و معلق در هوا بسیار ناچیز است، مکان هایی که استفاده از تجهیزات کلین روم برای آن ها ضروری است شامل بیمارستان ها، آزمایشگاه های علمی تحقیقاتی، صنایع نظامی، آزمایشگاه های صنایع و موارد شبیه به آن ها می باشد. طراحی این اتاق شامل چیدن تجهیزات و تولید آن ها می باشد که عوامل محیطی و شرایط هوایی در آن کنترل شده و تمامی فاکتورها مانند دما، رطوبت نسبی، میکروب ها، فشار و ... تحت کنترل آن قرار می گیرند. به طور کلی کیفیت و کمیت طراحی اتاق تمیز یا کلین روم تحت عنوان کیفیت طراحی بیان خواهد شد، که هدف از این فاز استانداردهای ارائه شده در تجهیزات مورد استفاده در اتاق تمیز است. برای طراحی کلین روم نیاز به انجام چند آزمون می باشد که حتما باید انجام شوند، این آزمون ها عبارتند از:
- آزمون رطوبت
- آزمون جریان هوا
- آزمون سنجش نقص در عملکرد فیلترها
- آزمون دما
- آزمون بازیابی
- ورود ذرات و شمارش آن ها
- آزمون های نقص در قسمت های تشکیل دهنده کلین روم
اساس طراحی کلین روم
در واقع اصول طراحی کلین روم را می توان در 7 مرحله زیر بیان کرد:
- فلودیاگرام پرسنل: اصلی ترین منابع آلودگی افراد مشغول به کار در کلین روم هستند در نتیجه باید تمام فرایندهای حساس از راه ورودی جداگانه و قابل کنترل ایزوله شوند.
- کلاس بندی کلین روم: این بخش بر اساس استانداردها انجام می شود، در اصل منظور از کلاس بندی اساس حجم ذرات و آلودگی های معلق در هوا است.
- دیاگرام اختلاف فشار: برای جلوگیری کردن از انتقال آلودگی به این اتاق باید بین فضای درونی و بیرونی اتاق اختلاف فشار وجود داشته باشد که معمولا بین 10-15پاسکال است.
- مقدار هوای ورودی: میزان هوای ورودی بر اساس کاربری، کلاس و تولید اتاق تمیز تعیین می شود.
- تهیه روم بوک: برای کلیه بخش ها باید روم بوک وجود داشته باشد و تمامی اطلاعات کاربری، ارتفاع، مساحت، رطوبت و ... اتاق را نشان دهد.
- هواسازی و تاسیسات مکانیکی: این مورد شامل کانال هوا رسانی، دمپرهای کنترل هوا، دریچه جریان هوا، انتخاب اجزای هواساز، انتخاب و جایگذاری فیلترها و انتخاب سیستم کنترل و بررسی هوارسانی کلین روم می باشد.
- هزینه های طراحی: این هزینه ها به عوامل مختلفی بستگی دارند که عبارتند از تجهیزات، متراژ، جنس پنل ها و ....
استانداردهای کلین روم
برای این که افراد از طراحی این اتاق اطمینان حاصل کنند که تمامی تجهیزات اتاق مطابق الزامات قانونی و زیست محیطی اجرا شده اند به سیستم های استاندارد و دستورالعمل های ویژه نیاز دارند، اعتبار سنجی وسایل این اتاق طبق استانداردهای تهویه و برابر با استاندارد ایزو 14644 انجام می شود، با توجه به این موضوع می توان دریافت که طبقه بندی کلاس کلین روم طبق استاندارهای ایزو بیان می شود طبق همین استانداردها طراحی اتاق تمیز با استانداردهای 1-5، اتاق تمیز کلاس 100، کلین روم کلاس 1000 و 10000 در بازار وجود دارند. هدف از انجام این استانداردها در طراحی و ساخت کلین روم شامل موارد زیر است:
- الزامات طراحی
- سفارشی سازی در کارخانه
- ثبت کردن سفارشات خرید
- اجرا کردن طرح تسهیلات برای خرید
- ویژگی های لازم تجهیزات مورد نیاز کاربر
ضرورت رعایت استانداردهای اتاق تمیز با هدف به وجود آوردن محیط استریل و عاری از میکروب بر هیچ کس پوشیده نیست، تمامی تجهیزات کلین روم باید بر اساس کلاس استاندارد ایزو طبقه بندی شوند.
